Autor: Izabela Bielińska

Szanowni Państwo, w związku z nadchodzącymi Świętami Wielkanocnymi wiceminister Szymon Szynkowski vel Sęk skierował do Polonii życzenia świąteczne w formie listu

Informacja przekazana przez Konsulat Polski w Oslo

W związku z ostatnimi krokami białoruskiego rządu (zaostrzenie represji) wobec przedstawicieli polskiej mniejszości narodowej na Białorusi informujemy, że MSZ rozpoczyna kampanię   Wolni Polacy Na Bialorusi  Free Poles In Belarus mającą na celu moralne wsparcie Polaków w tym kraju.

Zachęcamy Państwa do wyrażania wsparcia i obrony dla praw polskiej mniejszości na Białorusi w ramach akcji Wolni Polacy Na Bialorusi.  Przykładem może być reakcja Zarządu Polskiej Macierzy Szkolnej w Belgii czy Związku Polaków na Litwie, które zdecydowanie potępiły ostatnie wydarzenia na Białorusi związane z aresztowaniem i skazaniem na karę więzienia liderki Związku Polaków na Białorusi, pani Andżeliki Borys. Sugerujemy monitoring treści pojawiających się na stronie Związku Polaków na Białorusi www.znadniemna.pl

W załączeniu przekazuję do ewentualnego wykorzystania:

1. Informację o podstawach prawnych dot. praw mniejszości
2. Krótkie życiorysy zatrzymanych – prezes Andżeliki Borys i red. Andrzeja Poczobuta
3. Informację ogólną nt. Związku Polaków na Białorusi
4. Materiał nt. oświaty polskiej na Białorusi
5. Grafiki do wykorzystania w mediach społecznościowych

Podstawy prawne dot. Praw mniejszości
W kontekście ochrony praw mniejszości polskiej na Białorusi
Prawo do zachowania własnej tożsamości to jedno z podstawowych praw człowieka. Każdy członek mniejszości narodowej powinien mieć prawo do:
 swobodnego posługiwania się swoim językiem ojczystym w życiu prywatnym i publicznym;
 tworzenia i utrzymywania własnych instytucji, organizacji lub stowarzyszeń o charakterze kulturalnym, oświatowym, religijnym;
 wyznawania i praktykowania swojej religii, w tym także prowadzenia oświatowej, działalności religijnej w języku ojczystym;
 ustanawiania i utrzymywania niezakłóconych kontaktów zarówno w obrębie własnej grupy etnicznej w danym kraju, jak i poprzez granice, z obywatelami innych państw;
 dostępu do informacji w języku ojczystym, jej rozpowszechniania i wymiany;
 zakładania i utrzymywania organizacji lub stowarzyszeń w kraju ich zamieszkania, jak również uczestniczenia w międzynarodowych organizacjach pozarządowych.
Te prawa polskiej mniejszości na Białorusi gwarantuje przede wszystkim Traktat między
Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, z
dnia 23 czerwca 1992 r. który wprost powołuje się na przepisy prawa międzynarodowego.
Art. 13 mówi: „Umawiające się Strony zobowiązują się do respektowania międzynarodowych
zasad i standardów dotyczących ochrony praw mniejszości narodowych, w szczególności
zawartych w międzynarodowych paktach praw człowieka, Akcie końcowym Konferencji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie1
, Dokumencie spotkania kopenhaskiego w sprawie
ludzkiego wymiaru2 oraz Paryskiej Karcie dla Nowej Europy.”
Akt Końcowy Konferencji wprost mówi, że Państwa (..) na których terytorium znajdują się
mniejszości narodowe, będą szanować prawo osób należących do takich mniejszości do
równości wobec prawa, dadzą im pełną możliwość rzeczywistego korzystania z praw człowieka
i podstawowych wolności, i w ten sposób będą chronić ich uzasadnione interesy w tej
dziedzinie.
Zaś Dokument spotkania kopenhaskiego w którym za zasady podstawowe uznano m.in.:
poszanowanie praw osób należących do mniejszości stanowi jako części powszechnie
uznawanych praw człowieka, zaś korzystanie z praw człowieka i podstawowych wolności przez

1 . Akt Końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie przyjęty 1 sierpnia 1975 r.
2 Dokument spotkania kopenhaskiego w sprawie ludzkiego wymiaru KBWE z 29 czerwca 1990 r.,
osoby należące do mniejszości winno przebiegać w warunkach pełnej równości i bez jakiejkolwiek dyskryminacji zaś osoby należące do mniejszości mają mieć prawo swobodnego
wyrażania, kultywowania i rozwijania swej tożsamości etnicznej, kulturalnej, językowej lub religijnej.
Dokument ten wprost też określa zobowiązanie państwa w zakresie ochrony mniejszości  narodowych do: ochrony tożsamości osób należących do mniejszości narodowych, dążenia państw do stwarzania możliwości nauczania osób należących do mniejszości narodowych ich
języka ojczystego lub w ich języku ojczystym;szanowania praw osób należących do mniejszości w zakresie skutecznego uczestnictwa w sprawach publicznych czy uznania przez państwa szczególnego znaczenia konstrukty.